Dokument stanowi zbiór najważniejszych postulatów polskiego przemysłu chemicznego, koncentrujących się na trzech kluczowych obszarach: ochronie rynku i wyrównywaniu warunków konkurencji, transformacji przemysłowej oraz sprzyjających regulacjach. W przesłanym piśmie PIPC podkreśla kluczową rolę sektora w zapewnieniu odporności gospodarczej, bezpieczeństwa technologicznego oraz suwerenności strategicznej Unii Europejskiej. Postulaty i rekomendacje zostały również przekazane do Prezesa Rady Ministrów, Donalda Tuska, z prośbą o pogłębienie współpracy i wsparcie działań Polskiej Chemii na arenie europejskiej we współpracy z administracją unijną.

Europejski przemysł chemiczny w punkcie zwrotnym

Unia Europejska znalazła się w historycznym momencie – punkcie zwrotnym, w którym szeroko rozumiane bezpieczeństwo powinno stać się głównym wyznacznikiem dalszej integracji i rozwoju Wspólnoty. Polska prezydencja w Radzie UE mocno wyeksponowała to przesłanie pod hasłem „Bezpieczeństwo, Europo!”.

Polska Izba Przemysłu Chemicznego przypomina, że przemysł chemiczny jest kluczowy dla zapewnienia odporności Europy i Polski na kryzysy. Obecnie, wobec gwałtownego wzrostu znaczenia Chin (udział w globalnej produkcji chemikaliów wzrósł tam z 9% do 44%, podczas gdy udział UE spadł z 27% do 13%), europejska chemia wymaga pilnych działań naprawczych.

Przemysł chemiczny fundamentem bezpieczeństwa Europy

PIPC podkreśla, że rzeczywiste bezpieczeństwo nie może istnieć bez silnego przemysłu, szczególnie przemysłu chemicznego. To właśnie przemysł chemiczny, w tym Polska Chemia, odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu odporności i suwerenności Polski i Europy. Jest fundamentem strategicznych łańcuchów wartości.

– Bezpieczeństwo zaczyna się w gospodarce i nie może istnieć bez silnego przemysłu, w tym przede wszystkim przemysłu chemicznego. To nie jest chwilowy kryzys, ale trwałe przetasowanie układu sił w globalnym przemyśle. A my nie możemy stać z boku. Przemysł chemiczny to nie tylko jeden z wielu sektorów produkcyjnych, ale kręgosłup nowoczesnego państwa. Bez niego nie ma nowoczesnej medycyny, rolnictwa, obronności, technologii czy transformacji energetycznej. Brak działań ukierunkowanych na realne wzmocnienie jej pozycji – z uwzględnieniem specyfiki wszystkich regionów UE może prowadzić do trwałej utraty konkurencyjności – a tym samym – zdolności produkcyjnych, inwestycyjnych i dalszego rozwoju gospodarczego – zaznacza dr inż. Tomasz Zieliński, Prezes Zarządu PIPC.

Konieczność konkretnych działań – propozycje Polskiej Chemii

Choć kierunek wyznaczony przez inicjatywę Clean Industrial Deal spotkał się z uznaniem Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego, eksperci podkreślają, że przedstawiony dokument pozostaje zbyt ogólny. Tylko właściwe doprecyzowanie i uzupełnienie o konkretne działania może uczynić inicjatywę Komisji skutecznym narzędziem odbudowy konkurencyjności europejskiego przemysłu. W związku z tym Izba apeluje, aby kolejne planowane dokumenty – Action Plan for the EU Chemicals Industry i Chemical Industry Package – nie ograniczały się do zbioru znanych inicjatyw, ale zawierały konkretne narzędzia odpowiadające na wyzwania sektora. W świetle trudnej sytuacji geopolitycznej i wyzwań rynkowych to ostatni moment na rewizję i urealnienie kluczowych strategii i polityk UE, co jest niezbędne dla odbudowy konkurencyjności polskiego przemysłu.

W apelu Polska Izba Przemysłu Chemicznego wskazuje trzy filary działań:

• Ochrona rynku i wyrównanie warunków konkurencji, w tym:
• usprawnienie i reforma unijnych instrumentów ochrony handlu,
• wdrożenie szybkiej ścieżki reagowania na zakłócenia równowagi handlowej,
• wprowadzenie dodatkowych opłat wyrównawczych,
• stworzenie unijnych rejestrów dla produktów objętych wzmożonym importem,
• stosowanie równoważnych standardów wobec towarów spoza UE,
• reformę mechanizmu CBAM.

Transformacja przemysłowa, poprzez:

• uznanie neutralności technologicznej jako fundamentu transformacji,
• zapewnienie adekwatnego finansowania transformacji,
• przyznanie dodatkowych darmowych uprawnień do emisji CO₂ dla sektorów szczególnie narażonych na import spoza UE,
• rozszerzenie zakresu rekompensat kosztów emisji pośrednich,
• urealnienie celów dotyczących produkcji wodoru odnawialnego,
• wdrożenie technologii CCS/CCU przez dostosowanie regulacji i mechanizmów wsparcia.

Sprzyjające regulacje obejmujące:

• ocenę wpływu regulacji na konkurencyjność sektora,
• zapewnienie stabilnego otoczenia regulacyjnego i wzmocnienie dialogu sektora
• z instytucjami unijnymi,
• realne uproszczenie procedur (m.in. REACH, pozwolenia środowiskowe),
• wyważone podejście do ograniczeń PFAS,
• wsparcie recyklingu chemicznego.

Apel o współpracę i dialog

Polska Izba Przemysłu Chemicznego docenia dotychczasowe zaangażowanie Przewodniczącej Komisji Europejskiej, Ursuli von der Leyen, w dialog z europejskim przemysłem chemicznym, m.in. podczas spotkania w Antwerpii, kiedy podkreśliła że „Przemysł Chemiczny to „Przemysł Przemysłów” – kluczowy dla całej europejskiej gospodarki, a zarazem szczególnie narażony na skutki wysokich kosztów energii, nieuczciwej konkurencji globalnej oraz złożoności regulacyjnej. Jednocześnie Izba zwraca uwagę, że perspektywa krajów Europy Środkowo-Wschodniej – mimo ich znaczącego udziału w unijnym przemyśle chemicznym – nie została wystarczająco uwzględniona.

W związku z tym Izba zaapelowała do Prezesa Kancelarii Rady Ministrów, Donalda Tuska, o wsparcie działań na rzecz polskiego sektora chemicznego na forum unijnym oraz o bezpośredni dialog na poziomie krajowym. Izba zaznacza, że tylko ze wsparciem polskiej administracji możliwe uwzględnienie postulatów branży chemicznej.

– Bez współpracy krajowej i europejskiej oraz zrozumienia realnych uwarunkowań funkcjonowania naszego regionu nie zbudujemy bezpiecznej i konkurencyjnej gospodarki opartej na silnym przemyśle. Potrzebujemy działań teraz, nie za kilka lat – podkreśla dr inż. Tomasz Zieliński, Prezes Zarządu PIPC.

PIPC deklaruje pełną gotowość do współpracy przy tworzeniu polityki przemysłowej, która skutecznie połączy cele klimatyczne z odbudową siły przemysłowej Polski i Europy.