W 2000 r. podpisano porozumienie pomiędzy Polską Izbą Przemysłu Chemicznego a Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej o współdziałaniu w zakresie poprawy bezpieczeństwa przewozu materiałów niebezpiecznych. Zadania wynikające z porozumienia PIPC realizuje poprzez uczestników Systemu Pomocy w Transporcie Materiałów Niebezpiecznych SPOT. System stanowi element ogólnoeuropejskiego systemu ICE (Interventions in Chemical Transport Emergencies) powołanego w ramach CEFIC – Europejskiej Rady Przemysłu Chemicznego.

Wspólne działania Interventions in Chemical Transport Emergencies
Celem SPOT-u jest ograniczenie skutków zdarzeń w transporcie poprzez wspólne działania operacyjne Państwowej Straży Pożarnej i innych służb ratowniczych w kraju.
Od początku działalności SPOT-u uczestnicy określali
zakres udzielanej pomocy. W ostatnich latach wzrosła liczba członków systemu SPOT. Obecnie trwają prace nad modyfikacją zasad działania SPOT, tak aby umożliwić uczestnictwo w systemie większej ilości firm.

System SPOT – trzy stopnie pomocy:
Stopień 1 – pomoc telefoniczna – podanie telefonicznej informacji o niebezpiecznej substancji, właściwościach chemicznych, danych dotyczących producenta, sposobach unieszkodliwiania, zalecanych środkach ostrożności.
Stopień 2 – pomoc na miejscu zdarzenia udzielana przez specjalistę – doradztwo na miejscu awarii.
Stopień 3 – pomoc techniczna – udzielana przez wyspecjalizowane jednostki ratownicze przy udziale specjalistów.
 

Pomoc techniczna udzielana przez wyspecjalizowane jednostki ratownicze przy udziale specjalistów to jeden ze stopni pomocy SPOT

Baza kart charakterystyki
W ramach SPOT-u utworzona została baza danych kart charakterystyki produktów chemicznych wytwarzanych w zakładach sygnatariuszy oraz w jednostkach wspierających, obejmująca ponad 1 500 kart. W celu usprawnienia wymiany i aktualizacji nowych kart utworzono witrynę internetową. SPOT prowadzi również szereg innych działań, takich jak: opracowywanie i doskonalenie zasad współpracy z przewoźnikami, opiniowanie projektów uregulowań prawnych w zakresie znakowania zbiorników, rurociągów technologicznych i miejsc składowania substancji oraz preparatów niebezpiecznych.
 

Odpowiedzialność i troska
SPOT wiąże się z zasadami programu Odpowiedzialność i Troska i jest świadectwem powagi, z jaką przemysł chemiczny traktuje swoją odpowiedzialność za bezpieczeństwo, zdrowie i ochronę środowiska. Przemysł chemiczny w Polsce przykłada dużą wagę do problemów poprawy bezpieczeństwa i zminimalizowania negatywnego wpływu na środowisko. Wyrazem tego jest realizowany od 20 lat program Odpowiedzialność i Troska (Responsible Care), zgodnie z którym strategia rozwoju fi rm zakłada zapewnienie optymalnych warunków bezpieczeństwa, bezpieczeństwa pracowników oraz środowiska naturalnego poprzez dostosowanie techniki i organizacji procesów wytwórczych do najwyższych standardów. W ciągu minionych 20 lat firmy realizujące program bardzo znacząco zmniejszyły swoją uciążliwość dla środowiska, zmieniono szereg procesów produkcyjnych na bardzo nowoczesne,
zrealizowano wiele inwestycji proekologicznych.
 

System SPOT zapewnia wiedzę ekspercką, siły i środki, które mogą być wykorzystane w przypadku jakiegokolwiek zagrożenia

Jakość bezpieczeństwa
Elementem programu Odpowiedzialność i Troska odnoszącym się do przewoźników i dystrybutorów produktów chemicznych jest SQAS (Safety Quality Assesment System). Polega on na dobrowolnym poddaniu się firmy audytowi przeprowadzanemu przez certyfi kowanego audytora SQAS, szkolonego w CEFIC. Ankiety obejmują bardzo szeroki wachlarz zagadnień związanych z polityką bezpieczeństwa i ochrony środowiska w danej fi rmie. Wyniki ankietowania zamieszczane są na stronach CEFIC, co umożliwia potencjalnym klientom wybór właściwego przewoźnika działającego zgodnie z nowoczesnymi i ekologicznymi zasadami. Przystąpienie do audytu jest wyrazem przejrzystości działań firmy i jej jednoznacznego opowiedzenia się za działaniem zgodnie z zasadami najlepszych praktyk. Audyt powtarzany jest po kilku latach i istnieje wówczas możliwość stwierdzenia, czy w działaniach fi rmy nastąpiła poprawa, co najczęściej ma miejsce.

* * *

Zarówno Odpowiedzialność i Troska, jak i SQAS to inicjatywy dobrowolne, tak więc już sam fakt przystąpienia do ich realizacji świadczy o zainteresowaniu poprawą bezpieczeństwa. SPOT bazuje również na zasadach dobrowolnych wielokrotnie likwidowała skutki awarii poza terenem zakładu. Większość tych awarii powstawała podczas transportu towarów niebezpiecznych. W wielu przypadkach awarie te miały miejsce podczas tranzytu towarów przez teren Polski. Prowadzona wcześniej działalność umożliwiła bezproblemowe wdrożenie systemu SPOT. System ten jest jedną z wielu inicjatyw podejmowanych przez spółkę w celu podnoszenia szeroko rozumianego bezpieczeństwa i jest uzupełnieniem działań mających na celu zapobieganie powstawaniu awarii. Funkcjonowanie systemu SPOT wpisuje się w prospołeczną i proekologiczną politykę firmy, zapewniając wiedzę ekspercką, siły i środki, które mogą być wykorzystane w przypadku jakiegokolwiek zagrożenia. Specjalistyczne służby Zakładów Azotowych „Puławy” S.A. przygotowane są do udzielania pomocy na terenie całego kraju. Ma to też ogromne znaczenie dla społeczności lokalnej. Na terenie województwa podobną działalność spółka prowadzi w ramach Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. Podstawą działania w tym systemie jest porozumienie podpisane z Państwową Strażą Pożarną.

Autor: Hanna Kilen, Polska Izba Przemysłu Chemicznego

Artykuł został opublikowany w magazynie "Chemia Przemysłowa" nr 6/2012

Fot.: ZA „Puławy”, sxc.hu