Zespół naukowy kierowany przez prof. Zbigniewa Wzorka wniósł przełomowy wkład w rozwój nowoczesnych technologii nawozowych. Jego prace badawcze doprowadziły do opracowania innowacyjnych metod pozyskiwania związków fosforu z odpadów zwierzęcych, z osadów ściekowych z komunalnych oczyszczalni ścieków oraz z popiołów pochodzących z zakładów ich termicznego przekształcania. Dzięki realizacji licznych projektów badawczych i uzyskanym patentom zespół stworzył technologie, które pozwalają na wysokowydajny odzysk związków fosforu i mikroelementów, jednocześnie ograniczając negatywny wpływ odpadów na środowisko.

Badania prowadzone przez naukowców WIiTCh PK mają istotne znaczenie dla gospodarki, zwłaszcza dla rozwoju przemysłu nawozowego w zakresie odzysku związków fosforu, zaliczonego do grupy surowców strategicznych. Za ważny element nagrodzonego osiągnięcia należy uznać potwierdzenie możliwości wytwarzania pełnowartościowych nawozów wieloskładnikowych z wykorzystaniem alternatywnych źródeł fosforu, w tym osadów ściekowych. Dzięki opracowanym przez naukowców PK patentom i technologiom możliwe jest wdrożenie innowacyjnych rozwiązań w przemyśle nawozowym, co zwiększa konkurencyjność polskich firm na rynku europejskim. Produkcja nawozów na bazie surowców wtórnych zmniejsza uzależnienie od importu fosforanów, co jest szczególnie istotne w kontekście globalnych niedoborów tego pierwiastka.

Osiągnięcia zespołu mają też duże znaczenie dla ochrony środowiska - przyczyniają się do zmniejszenia ilości odpadów i zanieczyszczeń związanych z ich składowaniem. Opracowane technologie pozwalają na skuteczny odzysk pierwiastków biogennych z osadów ściekowych, jednocześnie spełniając restrykcyjne normy dotyczące zawartości metali ciężkich, takich jak kadm. Opracowanie nawozów organiczno-mineralnych na bazie odpadów wpisuje się w ideę gospodarki o obiegu zamkniętym, zwiększając efektywność wykorzystania zasobów naturalnych. Technologie te mogą przyczynić się do zmniejszenia zużycia sztucznych nawozów fosforowych i poprawy jakości gleby, co ma kluczowe znaczenie dla rolnictwa i ekosystemów.

Wyniki badań prowadzonych przez zespół Politechniki znalazły uznanie na arenie międzynarodowej, co potwierdzają liczne publikacje naukowe i ich cytowania oraz nagrody na wystawach wynalazków. Podstawą do przyznania nagrody ministra nauki był cykl publikacji (Archives of Environmental Protection oraz Journal of Environmental Management) i patenty będące wynikiem prac prowadzonych nad wykorzystaniem alternatywnych źródeł pierwiastków biogennych, a w szczególności związków fosforu w latach 2022-2023.

Rezultatem badań jest m.in.:

• Określenie wpływu metod obróbki osadów ściekowych na możliwość odzysku związków biogennych, a w szczególności fosforu i zawrócenie go do obiegu nawozowego
   
• Opracowanie wydajnej, bezodpadowej technologii wykorzystania ekstrakcji związków fosforu z popiołów po spaleniu osadów ściekowych z wykorzystaniem kwasów mineralnych: azotowego i fosforowego
   
• Opracowanie technologii wytwarzania nawozów wieloskładnikowych typu NPK, spełniających wymagania UE pod kątem zawartości Cd, wykorzystujących odpadowe źródła fosforu
   
• Opracowanie technologii wytwarzania i receptur nawozów mineralno-organicznych dedykowanych pod uprawy wielkotonażowe: słonecznika, rzepaku oraz kukurydzy

Długoletnie badania naukowców z PK nad innowacyjnymi technologiami nawozowymi z wykorzystaniem fosforu, pozyskiwanego z odpadów zawocowały nie tylko nagrodą ministra. Przyczyniły się też do opracowania technologii PolFerAsh, umożliwiającej efektywną recyrkulację fosforu i jego ponowne wykorzystanie w nawozach, co znacząco zmniejsza zapotrzebowanie na importowaną rudę fosforową. W pracach nad technologią uczestniczyły także dr inż. Barbara Tarko i inż. Krystyna Kozień. PolFerAsh  to jedyne w Polsce - gotowe do wdrożenia - rozwiązanie, wykorzystujące surowce odnawialne do wytwarzania nawozów, zarówno stałych jak i zawiesinowych. Ważną cechą tej innowacyjnej technologii jest również rozwiązanie pozwalające na wykorzystanie pozostałości po ekstrakcji do produkcji materiałów wiążących.

Podczas Gali Nauki Polskiej w Toruniu Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego Marcin Kulasek wręczył wybitnym polskim naukowcom nagrody w pięciu kategoriach: za całokształt dorobku oraz za znaczące osiągnięcia w zakresie działalności naukowej, dydaktycznej, wdrożeniowej i organizacyjnej. W tym roku wyróżniono 150 osób, których praca ma kluczowe znaczenie dla rozwoju polskiej myśli naukowej i dydaktyki.

– Państwa osiągnięcia dowodzą, że polska nauka jest na światowym poziomie, a nasze uczelnie nieustannie się rozwijają. Zaangażowanie każdego z Państwa ma realny wpływ nie tylko na rozwój technologii, medycyny, gospodarki czy edukacji, ale także na codzienne życie milionów Polaków - podkreślił minister Marcin Kulasek, dziękując nagrodzonym za ich wkład w rozwój nauki.

Szef resortu mówił również o priorytetach ministerstwa mających na celu poprawę warunków pracy naukowców. Wśród nich wymienił zwiększenie finansowania badań, walkę z pseudonauką, uproszczenie procedur grantowych oraz wzmocnienie współpracy międzynarodowej. – Chcemy, aby polscy naukowcy mieli jeszcze większy wpływ na kształtowanie europejskiej polityki naukowej – podkreślił.

Władze Politechniki Krakowskiej reprezentował podczas gali prorektor dr hab. inż. arch. Tomasz Kapecki, prof. PK.