Tworzywo XXI wieku
Wytwarzanie biodegradowalnych tworzyw opakowaniowych a środowisko naturalne
dr inż. Krystyna Malińska
Instytut Inżynierii Środowiska, Politechnika Częstochowska
dr inż. Przemysław Postawa
Zakład Przetwórstwa Polimeów, Politechnika Częstochowska
Jakie zasoby naturalne wykorzystywane są do produkcji biodegradowalnych materiałów opakowaniowych? Jakie obciążenia dla środowiska naturalnego ma proces produkcji tych materiałów, i jak można je określić? Czy wytwarzanie materiałów biodegradowalnych jest bardziej przyjazne środowisku niż tradycyjnych, takich jak szkło, karton, papier czy popularne tworzywa sztuczne?

Tworzywa biodegradowalne stanowią dynamicznie rozwijającą się gałąź przetwórstwa tworzyw. Stanowią ekologiczną alternatywę dla klasycznych tworzyw termoplastycznych stosowanych do produkcji opakowań.
Materiały biodegradowalne są przyjazne dla środowiska naturalnego, ponieważ pod wpływem mikroorganizmów i w odpowiednich warunkach mogą ulegać rozkładowi do związków naturalnie występujących w środowisku. Opakowania z tego typu materiałów po zużyciu razem z organicznymi odpadami kuchennymi mogą być poddawane recyklingowi organicznemu w przydomowych kompostownikach lub kompostowniach przemysłowych, ograniczając ilość odpadów komunalnych wymagających zagospodarowania.
Zastąpienie surowców kopalnych, takich jak ropa naftowa czy gaz ziemny, w procesie wytwórczym surowcami i materiałami ze źródeł odnawianych przyczyni się do zmniejszenia wydobycia surowców kopalnych, obniżenia emisji dwutlenku węgla oraz ograniczenia produkcji energii z paliw kopalnych. Przykładowo, proces wytwarzania tworzyw biodegradowalnych z surowców odnawialnych pochodzenia roślinnego, np. polilaktyd PLA w porównaniu do tradycyjnych tworzyw sztucznych, np. PET, charakteryzuje się mniejszą emisją dwutlenku węgla. Dzieje się tak, gdyż w procesie fotosyntezy rośliny pochłaniają dwutlenek węgla, tym samym mogą wpływać na ograniczenie jego ilości w powietrzu atmosferycznym. Zastąpienie energii otrzymywanej z paliw kopalnych na rzecz energii ze źródeł odnawianych (np. energia wiatrowa), obniżenie zużycia wody i ilości energii na każdym etapie procesu technologicznego jest obserwowaną obecnie tendencją wśród producentów opakowaniowych tworzyw biodegradowalnych.
Do określenia obciążeń na środowisko naturalne, jakie niesie ze sobą proces wytwórczy tworzyw biodegradowalnych, można wykorzystać bilans ekologiczny. Jest to proste narzędzie, które opiera się na inwentaryzacji ilości i rodzaju substratów, materiałów pomocniczych, energii oraz produktów, ścieków, odpadów i emisji na każdym etapie procesu technologicznego.
Wprowadzane przez wytwórców tworzyw biodegradowalnych innowacje ekologiczne pozwolą ograniczyć wpływ procesu wytwórczego na środowisko naturalne, a także obniżyć cenę opakowań produkowanych z tworzyw biodegradowalnych. Tym samym opakowania biodegradowalne staną się alternatywą dla opakowań z tworzyw sztucznych lub z tradycyjnych materiałów, takich jak szkło czy karton.
Pomimo znacznych jeszcze kosztów wytwarzania (ze względu na mniejszą skalę produkcji) materiałów biodegradowalnych coraz więcej producentów opakowań wspiera akcję proekologicznego podejścia do produkcji wdrażając coraz to nowsze opakowania do swojego asortymentu. Konieczna jest jednak zmiana sposobu myślenia konsumentów i producentów szczególnie w krajach gdzie poziom świadomości ekologicznej jest niski (dotyczy to głównie państw mniej rozwiniętych). Konieczne są również rozwiązania systemowe ułatwiające późniejsze zagospodarowanie odpadów z tego rodzaju tworzyw.
Autorzy: | dr inż. Krystyna Malińska Instytut Inżynierii Środowiska, Politechnika Częstochowska dr inż. Przemysław Postawa Zakład Przetwórstwa Polimeów, Politechnika Częstochowska |
Fot. zasoby własne autora
Cały materiał został opublikowany w magazynie "Chemia Przemysłowa" nr 4/2013 zamów prenumeratę w wersji elektronicznej lub drukowanej |